।। ॐ श्री परब्रह्म गोपालनाथाय नमः ।।
।। सदगुरू चरणी शतश: नमन ।।
मनुष्याच्या सुखी व आनंदी जगण्याचे रहस्य म्हणजे ध्यानधारणा होय. शरीराला एका जागी शांत व स्थिर बसवून गुरूंनी दिलेल्या सतनामाचे चिंतन करीत राहणे म्हणजेच ध्यान होय. शरीर जास्तवेळ एका जागी स्थिर बसू शकत नाही आणि स्थिर बसलेच तर मन स्थिर नसते. बाहेरून दिसायला शरीर शांत दिसते परंतू आत विचारांचे काहूर असते. असे मन व शरीर ध्यानासाठी उपयुक्त नाही मनाच्या शांतीमध्ये अनेक अडचणी येत असतात.
- मनुष्याचा स्वभाव
- मनुष्याचे आचरण
- मनुष्याचे गुण
- मनुष्याची असलेली नीती
मनुष्याच्या स्वभावात व आचरणांत चांगल्या व निर्मळ गुणांची गरज असते. समोरून एखादी व्यक्ती रागाने आपल्याशी बोलली तर आपल्याला त्यापेक्षाही अधिक राग येतो. आपल्याला कोणी मारले तर आपण उलट त्यावर आघत करतो. म्हणजेच समोरून होणार्या क्रियेवरती आपण लगेच प्रतिक्रिया देतो. या प्रतिक्रियेमुळे मनाची शांती ढळते. उदा- चेंडू जर भिंतीवर जोरात फेकला तर पुन्हा परतून तो आपल्याकडे तितक्याच जोरात येतो. असेच मनूष्याच्या स्वभावाचे आहे. याउलट जर आपण स्वत: बदलले तर आपल्यालाही तसाच प्रतिसाद मिळतो. म्हणजे कोणी जर रागाने बोलले तर आपण त्याला शांत व गोड उत्तर द्यावे. असे करण्याने आपला कोणताच कमीपणा नसतो; उलट समोरील व्यक्ती आपल्या उत्तराने शांत होते. आणि जरी नाही झाले तरी आपल्या मनाला होणारा त्रास वाचतो. आणि आपली शांती ढळत नाही. मनाच्या शांततेसाठी आपल्या स्वत:च्या मनाच्या थोडासा अभ्यास करणे गरजेचे असते. आपले मन कोणत्या गोष्टीने सर्वात जास्त क्रोधित / दु:खी होते याचा विचार करावा. कोणत्या वातावरणात गेल्याने / कोणत्या व्यक्तींच्या सहवासाने आपला आनंद नाहीसा होतो याचा विचार करावा. आपला आनंद कायम टिकण्यासाठी आपल्या मनावर आपल्याला नियंत्रण ठेवता यायला हवे. म्हणजे ज्या व्यक्ती / वातावरणाचा आपल्याला त्रास होतो त्याविषयी सर्व विचार बंद करावेत आपल्या मनाला ज्या ज्या सूचना आपण देऊ त्या सूचनांचे पालन मन करतेच काही कर्म शरीराने जरी करणे भाग असले तरी मनाने त्याचा विचार सोडून देता येतो. त्यामुळे मनावर त्याचे होणारे परिणाम टळतात आणि मनही निश्चिंत राहते. असे मन शांतपणे ध्यान करून स्वत:च्या स्वरूपापर्यंत पोहचते.
Om Gopalnathay Namah!!!
For all human beings, the only way to live a happy and peaceful life is Dhyaan-dharana (Meditation). Meditation is to make the body sit stable at a place and continuously remember Satnaam received from Gurudev. Our body cannot remain stable at a place for a long time and even if stays, it cannot make our mind stable. Even if our body seems to be stable at a place but lots of thought continuously keep moving in and out of our mind. Such unstable mind and body is not favorable for meditation. Few things which disturb mental peace are behavior, manners, values and traits.
Human behavior must possess purity in manners and behavior. If someone in front of you speaks angrily then you become angrier. If anyone beats you, you will try to beat back more strongly. It means we instantly react to the action taken on us. This reaction disturbs our mental peace. For e.g. a ball thrown on a wall with force will return back with the same force. So if you make a change in yourself, you may get a positive or good response from the other side. For e.g. if anyone speaks with you in anger and if you respond kindly, then surely that person will become quiet. This keeps your mind stable. For achieving mental stability we must study our mind first. What makes me happy /angry? In which environment or in whose company I get disturbed or become happy? Such type of questions must be asked to our own mind. To maintain wellness of mind, we must be able to control it. It means we must stop thinking about the person/ environment where we get disturbed. Our mind follows the instructions which are given to it. We must be able to condition our mind. Some work is physical which doesn’t require involvement of mind. In such case if we concentrate on work and keep mind stable at a side, it will help a lot in maintain peace of mind. In other ways the work which consist of thinking and concentration must be done with peace such that it should not involve any side by physical activity; example of this is- students have habit of playing with some objects while studying which reduces the concentration. This is related to work and stability of mind during work. But during meditation body must be stable and mind should be thought free. This state can be achieved after conditioning of mind.
Om Jai Ho!
No comments:
Post a Comment